โฮโม เซเปียนส์

โฮโม เซเปียนส์            
  ยุค 250000 ปีก่อน เป็นยุคที่เรียกกันว่า โฮโม เซเปียนส์ (Homo Sapiens) มีรูปลักษณ์ที่ใกล้เคียงกันมนุษย์ในยุคปัจจุบันมากขึ้น ทั้งยังสามารถพัฒนาเครื่องมือต่างๆ เพื่อใช้ในการล่าสัตว์ได้ให้มีประสิทธิภาพกว่าเดิมได้

โฮโม เซเปียนส์ เริ่มปรากฏขึ้นเมื่อประมาณ 300,000 ปีมาแล้ว แต่วิวัฒนาการแตกต่างจรากโฮโม อีเรคตัส อย่างชัดเจนเมื่อประมาณ 100,000 ปี ที่ผ่านมา โฮโม เซเปียนส์ แบ่งออกเป็น 2 ชนิดย่อย (subspecies) ได้แก่ โฮโม เซเปียนส์นีแอนเดอร์ธัลเลนซิส (Homo Sapiens Neandertalensis) หรือมนุษย์นีแอนเดอร์ธัล และโฮโม เซเปียนส์ เซเปียนส์ (Homo Sapiens Sapiens)

โฮโม เซเปียนส์ เซเปียนส์ หมายถึงมนุษย์ผู้ชาญฉลาดยิ่ง มีลักษณะทางกายวิภาคต่างจากมนุษย์นีแอนเดอร์ธัล คือมีหน้าผากตั้งขึ้น สันคิ้วเล็กลง ไม่ยาวติดกัน ท้ายทอยเรียบมนกลม มีฟันซี่เล็กลง กระดูกบอบบางและเดินตัวตรงกว่านีแอนเดอร์ธัล ในขณะที่นีแอนเดอร์ธัลเวลาเดินจะหลังค่อมเล็กน้อยและใบหน้ายื่นไปข้างหน้า โฮโม เซเปียนส์ เซเปียนส์ ในระยะเริ่มแรกจัดอยู่ในยุคหินเก่าตอนปลาย ตัวแทนแรกๆ ของมนุษย์ในยุคนี้ก็คือ มนุษย์ Klasie ขุดพบในอาฟริกา มนุษย์ Qafzeh และ Skuhl ขุดพบในอิสราเอล มนุษย์โครมันยอง (Cro-Magnon) ขุดพบครั้งแรกที่แหล่งโครงมันยอง ในประเทศฝรั่งเศส มนุษย์โครมันยองมีหน้าผากตั้ง ใบหน้ายาว มีความจุสมองประมาณเกือบ 1,400 ลูกบาศ์กเซนติเมตร ส่วนโฮโม เซเปียนส์ เซเปียนส์ ปัจจุบันมีความจุสมองประมาณ 1,350 ลูกบาศ์กเซนติเมตร มีสมองส่วนหน้าที่พัฒนาตั้งตรงขึ้นมากที่สุด จึงน่าจะเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดของการมีระบบภาษาที่สมบูรณ์ (full language) เต็มที่ขึ้น และทำให้เผ่าพันธุ์นี้ประสบความสำเร็จมากกว่าสายพันธุ์อื่นๆ ซากโครงกระดูกของมนุษย์โครมันยองพบเป็นครั้งแรกที่แคว้นเวลล์ในประเทศอังกฤษ เมื่อ ค.ศ. 1823 และเมื่อ ค.ศ. 1868 ได้พบซากโครงกระดูกของมนุษย์พวกเดียวกันนี้อีกในประเทศฝรั่งเศส พวกนี้มีชีวิตอยู่เมื่อประมาณ 35,000 ปีมาแล้ว มีส่วนสูงต่ำกว่า 6 ฟุตเล็กน้อย มีขนาดมันสมองใกล้เคียงกับชาวยุโรปในปัจจุบัน พวกโครมันยองมีชีวิตอยู่ในตอนปลายสมัยหินเก่าและเป็นมนุษย์พวกแรกที่ได้สร้างงานด้านศิลปะคือรูปวาดตามฝาผนังถ้ำ รูปแกะสลักคนและสัตว์ที่ทำขึ้นอย่างหยาบๆ